Vai trò quan trọng của xi măng trong ngành xây dựng là điều mà không ai có thể phủ nhận được. Tuy nhiên, bụi xi măng lại rất độc hại đối với cả người sản xuất ra chúng, người sử dụng và môi trường bên ngoài. Do đó, song song với việc đẩy mạnh sản xuất xi măng phục vụ xây dựng, các doanh nghiệp hoạt động trong ngành này cần phải áp dụng ngay các phương pháp xử lý bụi phát thải ra ngoài môi trường hiệu quả để bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
1/ Nhu cầu sử dụng xi măn: Khi đất nước đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, phát triển vượt bậc cả về kinh tế cũng như các lĩnh vực khác thì nhu cầu xây dựng các cơ sở vật chất, các khu công nghiệp, cầu cống, đường xá, nhà ở… ngày càng tăng cao. Do đó nhu cầu về nguyên vật liệu, đặc biệt là xi măng là cực kỳ lớn.
Theo số liệu thống kê sơ bộ năm 2020 nhu cầu sử dụng xi măng của nước ta lên đến 112 triệu tấn. Trong những năm qua ngành xi măng đóng góp một phần không nhỏ vào tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam, trung bình từ 10 - 12% GDP. Vì thế Chính phủ xác định xi măng là ngành phát triển chiến lược nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội.
Khi nhu cầu xi măng ngày càng lớn thì các công ty sản xuất buộc phải nâng cao công suất hoạt động hoặc xây dựng thêm nhiều nhà máy mới. Nguồn cung xi măng lớn thúc đẩy kinh tế tăng trưởng nhưng cũng để lại nhiều hệ lụy về ô nhiễm môi trường phát sinh từ bụi xi măng, đặt cuộc sống của chúng ta vào vùng nguy hiểm.
2/Mối nguy hại từ xi măng: Nếu quan sát bằng mắt thường, bạn sẽ thấy những hạt bụi xi măng dường như rất nhỏ nhưng mối nguy hại từ chính những hạt bụi đó đưa đến lại rất lớn cho con người, động, thực vật.
- Động vật hít thở bụi xi măng không gây một biến đổi bệnh lý cấp tính hoặc mãn tính nào. Tuy nhiên bụi bám trên lá và thân cây làm cho thực vật không quang hợp được.
- Bụi xi măng ở dạng rất mịn (cỡ hạt nhỏ hơn 3μm) lơ lửng trong khí thải, khi hít và phổi dễ gây bệnh về đường hô hấp. Đặc biệt, khi hàm lượng SiO2 tự do lớn hơn 2% có khả năng gây bệnh silicon phổi, một bệnh được coi là bệnh nghề nghiệp nguy hiểm, phổ biến nhất của công nghệ sản xuất xi măng.
- Bụi theo gió phát tán rất xa, sa lắng xuống mặt đất và nước, lâu dần làm hỏng đất trồng, suy thoái hệ thực vật. Bụi trong không khí là vấn đề nan giải nhất trong công nghiệp sản xuất xi măng.
3/ Các phương pháp xử lý bụi xi măng: Loại bỏ bụi xi măng là nhiệm vụ cấp thiết của các nhà máy sản xuất xi măng, đảm môi trường trong lành cho con người. Hiện nay, hệ thống xử lý bụi đến từ các đơn vị cung cấp dịch vụ này đang hoạt động rất hiệu quả, đưa đến cho khách hàng nhiều phương pháp khác nhau từ tính chất và kích thước của hạt bụi. Trong đó có thể kể đến một số phương pháp sau:
3.1. Phương pháp lọc bụi khô
Thiết bị thu hồi bụi khô hoạt động dựa trên cơ chế lắng khác nhau: trọng lực (các buồng lắng bụi), quán tính (lắng bụi nhờ thay đổi hướng chuyển động của dòng khí hoặc nhờ vào vách ngăn) và ly tâm (các cyclon đơn, nhóm và tổ hợp, các thiết bị thu hồi bụi máy và động). Các thiết bị thu hồi bụi nêu trên chế tạo và vận hành đơn giản, được áp dụng phổ biến trong công nghiệp. Tuy nhiên hiệu quả thu hồi bụi không phải lúc nào cũng đạt yêu cầu nên thường đóng vai trò xử lý sơ bộ.
Ở phương pháp này, đơn vị thực hiện dịch vụ xử lý bụi sẽ tiến hành bằng nhiều thiết bị cụ thể khác nhau tùy theo loại bụi.
3.1.1. Buồng lắng bụi Nguyên lý hoạt động của thiết bị này là lợi dụng trọng lực của các hạt bụi khi dòng khí chứa bụi chuyển động ngang trong thiết bị khi đó hạt bụi chịu tác dụng đồng thời của hai lực tác dụng. Lực tác dụng theo phương ngang do chuyển động của dòng khí và lực trọng trường. Nếu lực tác động ngang nhỏ, hạt bụi có thể lắng đọng trên bề mặt của thiết bị lắng bụi. Để đạt được điều đó, vận tốc chuyển động của hạt bụi phải nhỏ đồng thời kích thước buồng lắng bụi phải lớn để thời gian lưu bụi càng lâu càng tốt. * Ưu điểm: - Chế tạo đơn giản - Chi phí vận hành và bảo trì thiết bị thấp * Nhược điểm: - Buồng lắng bụi có kích thước lớn, chiếm nhiều diện tích - Hiệu suất không cao 3.1.2. Cyclone
Thiết bị cyclone được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp có hiệu quả cao khi kích thước hạt bụi > 5μm. Thu hồi bụi trong cyclone diễn ra dưới tác dụng của lực ly tâm.
Nguyên lý hoạt động như sau: Dòng khí nhiễm bụi được đưa vào phần trên của cyclone, thân cyclone thường là hình trụ có đáy là hình chóp cụt. Ống khí bẩn vào thường có dạng khối chữ nhật, được bố trí theo phương tiếp tuyến với thân cyclone.
Khí vào cyclone thực hiện chuyển động xoắn ốc, dịch chuyển xuống dưới và hình thành dòng xoáy ngoài. Lúc đó, các hạt bụi dưới tác dụng của lực ly tâm văng vào thành cyclone. Tiến gần đáy chóp, dòng khí bắt đầu quay ngược trở lại và chuyển động lên trên hình thành dòng xoắn trong.
Các hạt bụi văng đến thành dịch chuyển xuống dưới nhờ lực đẩy của dòng xoáy và trọng lực từ đó ra khỏi cyclone, qua ống xả bụi. Khí sạch sau khi xử lý được đưa ra ở phía trên đỉnh thiết bị bởi ống trung tâm.
* Ưu điểm: - Không có phần chuyển động nên tăng độ bền của thiết bị - Có thể làm việc ở nhiệt độ cao (đến 500oC) - Thu hồi bụi ở dạng khô - Trở lực hầu như cố định và không lớn (250 - 1500N/m) - Làm việc ở áp suất cao - Năng suất cao, rẻ - Có khả năng thu hồi vật liệu mài mòn mà không cần bảo vệ bề mặt cyclon - Hiệu suất không phụ thuộc sự thay đổi nồng độ bụi - Chế tạo đơn giản. * Nhược điểm: - Hiệu quả vận hành kém khi bụi có kích thước < 5 μm - Không thể thu hồi bụi kết dính. 3.1.3 Thiết bị lọc túi vải Các thiết bị này phổ biến nhất, đa số thiết bị lọc vải có vật liệu lọc dạng tay áo hình trụ được giữ chặt trên lưới ống và được trang bị cơ cấu rũ bụi.
II. Ngoài cơ chế lọc bụi tinh phát ra từ trong nhà máy, chúng ta cần phải xử lý bụi thô phát sinh ra từ quá trình xây dựng, nhập nguyên liệu bằng xe tải, băng chuyền...
Thông thường khách hàng sẽ nghĩ tới oto quét hút bụi như làm việc ngoài đường phố, tuy nhiên trước khi dùng máy quét bụi cho nhà máy sản xuất công nghiệp nặng như thép, xi măng hoặc cảng hàng rời thì cân nhắc kỹ lưỡng việc lựa chọn này. Vì nếu lựa chọn nhầm chúng ta sẽ lãng phí tiền bạc mà không mang lại hiệu quả.
Về cơ chế của máy quét hút thông thường như sau:
Máy sẽ có 2 phần là xe nền cơ sở và động cơ hút phía sau. Xe nền thì có nhiều loại từ Trung Quốc tới Hàn Quốc... Cái này thực ra không quan trọng lắm vì di chuyển ít, hỏng hóc gần như không có, lý do là quét bụi đi chậm chứ không phải phương tiện vận tải.
Về động cơ hút trong máy quét hút là quan trọng, thường được thiết kế motor hút áp lực + hệ thống quay chổi gom bụi 2 bên đường, cơ chế phun sương dập bụi, hay lọc bụi dạng giấy... Loại động cơ hút này thì xe sx tại Trung Quốc rất rẻ tuy nhiên sẽ có nhiều vấn đề hỏng hóc xảy ra, thậm chí có nhiều cái không tìm được phụ tùng, còn hàng tư bản thì chất lượng cao hơn, tuy nhiên chi phí quét bụi rất lớn, phụ tùng chờ đợi có thể lâu hơn.
Xe quét - hút dạng này chỉ thích hợp làm ngoài đường phố có lá cây, chai nước đơn thuần (Không làm được bụi đất tinh, bám mặt đường, quặng, xi măng, clinker...
Cơ chế bụi của các nghành công nghiệp nặng hoặc đôi khi đường phố của các Đất nước đang phát triển như Việt Nam là một điển hình, bụi thường rất lớn, bụi tinh nhiều, đa dạng, chưa kể đất đá rơi vãi từ xe tải chở vật liệu... Nếu sử dụng máy quét hút kiểu ô tô thì gần như không hiệu quả do hệ thống phun sương không thể nào dập được bụi tinh nhiều, do đó các anh chị có thể thấy máy hút ở dưới rồi thổi lên trên rất nhiều, làm ô nhiễm hơn nhiều so với lúc đầu.
Đối với công việc làm sạch trong nhà máy xi măng, nhà máy thép, cảng hàng rời thì nên lựa chọn loại máy nào đơn giản nhất hoặc máy nào có hệ thống lọc bụi tốt nhất. Trong cả 2 trường hợp đều có cái ưu điểm riêng VD như: Máy thiết kế đơn giản sẽ giảm được rủi ro hỏng hóc, chi phí quét bụi thấp, và dễ dễ dàng vận hành lắp đặt & chi phí đầu tư máy ban đầu không lớn. Trường hợp loại thứ 2 là máy quét hút có hệ thống lọc bụi tinh tốt thì chi phí đầu tư ban đầu rất lớn, chi phí vận hành cao, đặc biệt loại này làm rất sạch.
Trường hợp 1: Máy quét bụi dạng đơn giản (không cần hệ thống hút), chỉ cần hệ thống quét vào thùng chứa rồi đánh đống hoặc đổ lên xe tải nếu muốn.
Loại này thiết kế đơn giản, chỉ cần thùng chứa 200L + hệ thống chổi nhựa phía trong đánh trực tiếp bụi vào thùng. Chi phí quét bụi thấp, rủi ro hỏng gần như rất ít, dễ vận hành... Đồng thời loại này có thể thay thế bằng gàu xúc, càng nâng hàng & nhiều loại bộ công cụ khác nhau. Nhỏ gọn & Đa chức năng là một điểm mạnh. Năng suất làm việc khoảng 7,500 m2/ giờ (~20 công nhân)
Nhược điểm của dòng này là bụi sẽ lầm lên 1 chút khi máy quét, tuy nhiên sẽ lắng xuống ngay, thùng chứa hơi nhỏ, cần điểm tập kết hoặc xe tải nếu có. Rất phù hợp quét ngoài trời, hoặc kho xưởng rộng rãi, mái cao thoáng.
Loại máy quét hút bụi dạng có nhiều lớp lọc: Ưu điểm loại này rất lớn quét được mọi vị trí trong nhà và ngoài trời, quét rất sạch, không bị bụi bẩn ra ngoài, thùng chứa to (Loại trong nhà thì thùng chứa nhỏ). Nhược điểm chi phí đầu tư ban đầu rất cao. Loại bé thì 1.0 - 1.5 tỷ, Lọai cỡ lớn 3 - 4m3 thì từ 3.5 - 5.0 tỷ là bình thường, đồng thời chi phí quét của loại này cao, yêu cầu phức tạp, hỏng hóc tìm đồ sẽ khó và lâu.
Máy quét bụi cỡ lớn cho ngoài trời
Máy quét bụi cỡ nhỏ - phù hợp trong nhà
Mỗi loại đều có ưu nhược điểm khác nhau, quan trọng là bạn chọn tiêu chí nào để phù hợp với nhà máy của mình sao cho hiệu quả nhất. Lưu ý là cần nghiên cứu kỹ loại vật liệu cần quét hút để lựa chọn máy phù hợp. VD không dùng oto quét hút để tẩy bám đất, quặng, dăm gỗ bám... vì gần như là không làm được, nó chỉ phù hợp với quét lá cây hoặc vật liệu đơn giản thôi.
Thứ 2, để hiệu quả bạn phải xem xét diện tích nhà máy, lối đi chung, khu vực cần quét, để lựa chọn kích thước máy có thể đáp ứng chỗ nhỏ nhất đến chỗ lớn nhất.
Trong trường hợp các vị trí nhỏ hẹp mà máy lớn không vào được để thực hiện công việc, hoặc các dự án duy tu sửa chữa nhỏ, các nhà máy xi măng, sắt thép, cảng... Có thể dùng để làm sạch các vị trí cần thiết. Tuy hơi nhỏ nhưng bù lại tiện lợi, chi phí mua rất thấp, vật tư tiêu hao ít, tỷ lệ rủi ro hỏng hóc thấp
Mô tả cơ bản: Sử dụng động cơ Honda, công suất trung bình 4.1 kw(5.5hp), bề rộng trung bình 800mm có thể tăng kích thước lên tới 1500mm. Đường kính chổi 350mm được làm bằng sợi nhựa PP, hoặc thép tùy thuộc vào từng lĩnh vực làm việc người sử dụng có thể lựa chọn loại vòng chổi phù hợp. Có thể nghiêng 1 góc 45 độ để đánh bụi sang bên lề đường
Ứng dụng hiệu quả cho:
Quét bụi cho nhà máy sản xuất xi măng
Quét bụi cho nhà máy sản xuất thép
Quét bụi cho nhà máy sản xuất bê tông
Quét bụi cho cảng sông, cảng biển, kho bãi chứa hàng hóa